พัฒนาการของสุนัข

     สุนัขแต่ละพันธุ์จะมีเวลาในการเป็นหนุ่มเป็นสาวไม่เท่ากัน โดยเฉพาะสุนัขพันธุ์เล็ก บางพันธุ์อาจใช้เวลาเพียง 6-8 เดือน บางพันธุ์ใช้เวลาหนึ่งปี ส่วนสุนัขพันธุ์ใหญ่มากอย่างเช่น เกรทเดน เซนต์เบอร์นาร์ด อาจต้องใช้เวลานานถึง 2 ปี กว่าจะถึงวัยเจริญพันธุ์ 

     เราจะสังเกตความเป็นหนุ่มเป็นสาวของสุนัขของเราได้จาก ตัวผู้จะมีลูกอัณฑะ 2 ลูกที่เห็นชัดเจน ส่วนตัวเมียจะมีอาการเป็นสัด (heat) จะมีเลือดสีแดงออกมาจากอวัยวะเพศ พร้อมที่จะผสมพันธุ์กันและให้กำเนิดลูกสุนัขต่อไป

       ระยะที่สุนัขเป็นสัด ช่วงนี้สังเกตได้โดยจะมีการเปลี่ยนแปลงในตัวสุนัขมากที่สุด ได้แก่ อวัยวะเพศของสุนัขจะบวม และมีเลือดสีแดงเหมือนประจำเดือนของผู้หญิงไหลออกมาจากช่องคลอด เจ้าของสุนัขต้องทำใจ หากเลี้ยงสุนัขเพศเมีย
เพราะจะมีสุนัขตัวผู้ ใหญ่ เล็ก มาป้วนเปี้ยน ส่งเสียงเห่าหอนไม่ขาด นอกจากจะมีเลือดไหลออกมาแล้ว ยังจะปล่อยสารฟรีโรโมนออกมา เพื่อล่อให้ตัวผู้รู้ว่าใกล้จะถึงเวลาผสมพันธุ์แล้ว

     ระยะเวลาที่ควรผสมพันธุ์ หากปล่อยให้สุนัขเดินเพ่นพ่านเมื่อเป็นสัดครั้งแรก ก็มักจะถูกตัวผู้ต้อนและผสมพันธุ์ทันที แต่หากเราควบคุมได้ก็ไม่ควรปล่อยให้ผสมพันธุ์ตอนเป็นสัดครั้งแรกเพราะร่างกายของสุนัขยังไม่เติบโตเต็มที่ ควรรอให้เป็นสัดครั้งที่ 2 เพื่อที่ร่างกายของสุนัขมีความพร้อมมากขึ้นจะดีกว่า ส่วนสุนัขเพศผู้นั้นจะผสมพันธุ์ได้ตลอดเวลา ขึ้นอยู่กับตัวเมียว่าจะพร้อมเมื่อไร

      สิ่งที่ควรคำนึงในการผสมพันธุ์ก็คือ ไม่ควรผสมพันธุ์ระหว่างสุนัขที่มาจากสายเลือดเดียวกันหรือใกล้ชิดกัน เช่น แม่กับลูก หรือ ระหว่างพี่น้องด้วยกัน การทำเช่นนั้นอาจก่อให้เกิดความพิการ และโรคต่างๆได้ เมื่อสุนัขตัวผู้มีอายุได้ประมาณ 6-8 เดือน จะเริ่มมีอาการกระตือรือร้นทางเพศ และสามารถผสมพันธุ์ได้เลย หากแต่การผสมพันธุ์บ่อยครั้ง ในขณะมีอายุน้อยเช่นนี้ อาจมีผลให้สุนัขมีร่างกายทรุดโทรม และเจริญเติบโตช้า เวลาที่ดีที่สุดคือ เมื่อสุนัขมีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป เนื่องจากสุนัขมีการเจริญเติบโตเต็มที่ สุนัขตัวเมียเมื่อมีอายุได้ 9-10 เดือน จะเริ่มมีประจำเดือนเป็นครั้งแรก แต่ในการผสมพันธุ์ที่ถูกต้องควรรอให้สุนัขมีประจำเดือนครั้งที่ 2 เสียก่อนโดยปกติสุนัขตัวเมียจะมีประจำเดือนทุกๆ 6 เดือน หรือ ปีละ 2 ครั้งนั่นเอง 

      ในแต่ละครั้งจะเป็นระยะเวลา 18-21 วัน โดยวันที่ 10-14 จะเป็นวันที่เหมาะสมในการผสมพันธุ์มากที่สุด การผสมพันธุ์แต่ละครั้งจะทำให้ทั้งตัวผู้และตัวเมียมีร่างกายอ่อนแอ และอาจทำให้ตัวเมียแก่เร็วและมีสุขภาพไม่แข็งแรงเท่าที่ควร การนำสุนัขไปผสมพันธุ์นอกบ้าน ควรนำสุนัขไปทำความรู้จักและคุ้นเคยกับสถานที่ และสุนัขอีกฝ่ายเสียก่อน โดยปกติการผสมจะทำ 2 ครั้งโดยห่างกัน 24 ชม. เพื่อที่จะได้ผลที่แน่นอน

 
     สุนัขตั้งท้อง หลังจากที่สุนัขตัวเมียและตัวผู้ผสมพันธุ์กันแล้ว ส่วนใหญ่ตัวเมียจะตั้งท้อง อาการภายนอกที่เห็นก็คือท้องของสุนัขตัวเมียเริ่มใหญ่ขึ้นทุกวันจนดูอุ้ยอ้าย เต้านมตั้งชันขึ้นจนถึงวันใกล้คลอดจะใหญ่คล้อยลงมา สุนัขที่กำลังจะเป็น
แม่ จะรู้ตัวว่าควรปฏิบัติตัวอย่างไร เช่น กินมากขึ้น นอนบ่อยๆ เราควรบำรุงครรภ์ของแม่ตั้งท้องด้วยการให้อาหารเป็นพิเศษ อาจเสริมด้วยวิตามินบำรุงลูกในท้องหรือขอคำปรึกษาจากสัตวแพทย์ใกล้บ้าน

     สถานที่คลอดของสุนัข พฤติกรรมของสุนัขที่สำคัญในขณะใกล้คลอด คือ แม่สุนัขจะเตรียมหาสถานที่ที่จะคลอดลูกไว้ล่วงหน้า ถ้าเราไม่ได้เตรียมที่คลอดให้ แม่สุนัขจะเสาะหาเองโดยใช้บริเวณที่ลับตาคนและสัตว์อื่น เช่น ในโรงรถ โคนต้นไม้ใหญ่ ใต้ถุนบ้าน เพื่อเป็นการป้องกันไม่ให้ลูกได้รับอันตราย ควรเตรียมบ้านไว้ให้แม่สุนัขโดยดัดแปลงจากกรงที่ใช้ขัง เสริมด้วยพื้นที่นุ่มและทำความสะอาดง่าย เช่นผ้ายาง เมื่อสังเกตเห็นว่าใกล้เวลาคลอดแล้วจึงนำสุนัขท้องแก่ไปขังไว้ และรอจนกว่าจะคลอดเสร็จ เมื่อสุนัขคลอดลูกออกมาแล้ว แม่สุนัขทั่วไปจะจัดการทุกอย่างให้สำเร็จได้ด้วยตัวเอง แม้กระทั่งการทำความสะอาดลูกทุกตัว แต่บางกรณี สุนัขที่ท้องเป็นครั้งแรกอาจจะไม่ชำนาญในการ ดูแลลูกอ่อน เจ้าของสุนัขต้องคอยสังเกตและช่วยดูแลห่างๆ

   อุปกรณ์เสริมสำหรับให้ยาและให้อาหารลูกสุนัข ลูกสุนัขก็เหมือนทารกที่จะรอแต่ดื่มนมจากอกแม่ ของมัน ย่อมไม่เพียงพอแน่ เราควรจัดหาอุปกรณ์ สำหรับเลี้ยงดูลูกสุนัขที่ยังพึ่งตัวเองไม่ได้ เช่น กรวยยาสำหรับป้อนอาหารเหลว ขวดนม
สำหรับป้อนนม กระบอกฉีดยาสำหรับป้อนยา เป็นต้น

 
   วิธีป้อนนมให้ลูกสุนัข ลูกสุนัขที่ยังอ่อนมากๆลืมตายังไม่ได้ จำเป็นที่จะ ต้องได้รับอาหารที่เพียงพอ กรณีที่แม่ของมันคลอดลูกออกมามาก ทำให้มีน้ำนมที่จะเลี้ยงลูกไม่เพียงพอ เราต้องช่วยจัดหาน้ำนมเพิ่มให้มัน โดยใช้ขวดนมเด็กใส่น้ำนม
เลี้ยงเด็กทารก ป้อนให้มันดูดกิน หากเป็นเด็กทารกการป้อนนมจากขวดต้องให้เด็กนอน หงาย แต่ลูกสุนัขควรให้มันอยู่ในท่ายืนหรือนอนคว่ำปกติ แล้วจึงป้อนนมจากขวดให้มันดื่มกินก็ได้

   อาหารเสริมกับน้ำนมแม่ น้ำนมที่ใช้เลี้ยงลูกสุนัขทั่วไปมีขายตามท้องตลาด ไม่ควรให้นมข้นหวาน เช่นเดียวกับที่ห้ามใช้ในเด็กทารก ถ้าเป็นไปได้การผสมนมให้ลูกสุนัขควร บีบน้ำนมจากแม่ของมันผสมกับนมกระป๋องสำหรับเลี้ยงลูกสุนัข
เพื่อที่มัน จะได้คุ้นเคย และดื่มกินได้มากกว่าปกติ

   อาหารสำหรับลูกสุนัข ดังได้กล่าวมาแล้วข้างต้นว่า สุนัขก็ต้องการอาหารเช่นเดียวกับคน ยิ่งเป็นลูก สุนัขด้วยแล้วอาหารที่ให้มันต้องประกอบไปด้วยสารอาหารอย่างครบถ้วนเท่า ที่มันต้องการ เพื่อเสริมสร้างให้ร่างกายของมันได้เติบโตขึ้นมาเป็นสุนัขใหญ่ ที่สมบูรณ์อย่างเต็มที่

แหล่งที่มา  http://planet.kapook.com/unjinaruk/blog/viewnew/41742

ภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต