ดูแลหมาชราอย่างไรดี

เมื่อใครก็ตามที่อยากจะเลี้ยงหมา หรือกำลังเลี้ยงหมา สิ่งที่พึงประสงค์ก็คือ เลี้ยงอย่างไรให้เค้าอยู่กับเรานานที่สุด มีอายุยืนที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ แต่เรามักลืมนึกไปว่าหมาเองก็แก่ชราได้เช่นคนเรา ฉะนั้นสุขภาพของหมาอายุมาก หรือหมาอาวุโสหรือหมาชราย่อมมีวันสึกหรอ เสื่อมประสิทธิภาพลงเช่นกัน สิ่งที่สำคัญตามมาก็คือ เราต้องรู้จักดูแลหมาชราเหล่านั้นให้มีคุณภาพชีวิตที่เหมาะสมตามวัย
 

หมาที่เข้าสู่วัยชรานั้นพอจะดูหรือสังเกตได้จากสีขนที่เปลี่ยนไป คือ ขนหงอก (คนเราก็ผมหงอก) มักพบว่า ขนกลายเป็นสีเทาๆ หรือสีจางลงจากปกติบริเวณหัวโดยเฉพาะใกล้กับหูและปาก รวมถึงน้ำหนักตัวที่ลดลง เหตุที่หมาชราน้ำหนักลดลงนี้มักเป็นผลมาจากการทำงานของตับและไตที่เสื่อมตามวัย เราจะเห็นว่าหมาแก่ หมาชรา กินน้ำมากขึ้น และเจริญอาหารดี แต่น้ำหนักตัวลด ฉะนั้นเมื่อพบอาการดังกล่าวจึงควรรีบพาไปรับการตรวจร่างกาย จากสัตวแพทย์

โรคภัยไข้เจ็บของระบบต่างๆ ที่มักพบในหมาชรา คือ

ลำไส้และกระเพาะปัสสาวะ หมาชรามักเกิดการถ่ายยาก ถ่ายลำบากไม่ว่าจะเป็นอึ หรือฉี่ ถ้าท้องผูกอึไม่ค่อยออก อาจมีผลจากการที่ต่อมลูกหมากซึ่งขยายใหญ่มากดลำไส้ หมาจะพยายามเบ่งจนหน้าเขียว หน้าเหลือง อึก็ไม่ออก ฉี่ก็เช่นกัน หมาชรามักควบคุมการฉี่ไม่ค่อยได้ นอนอยู่ก็ฉี่ไหลเอง บางทีก็ฉี่ไม่ออก ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือการอักเสบก็มี อีกสิ่งที่ลืมไม่ได้ คือ เนื้องอกหรือมะเร็งที่ไปขัดขวางการขับถ่าย ทั้ง 2 อย่าง ดังนั้นเมื่อหมาชราเริ่มมีอาการที่ว่าให้รีบพาไปปรึกษาหมอหมาประจำบ้านโดยด่วน

สุขภาพเหงือกและฟัน หมาชราย่อมมีฟันที่เกิดปัญหาได้เช่นเดียวกับคนเราไม่ว่าจะเป็นฟันผุ เหงือกอักเสบ หินปูนเกาะฟัน หรือแม้แต่เนื้องอกในช่องปาก ฯลฯ ฉะนั้นสุขภาพเหงือกและฟันของหมา ควรได้รับการเอาใจใส่ดูแลตลอดชีวิตของหมาและเพิ่มความเอาใจใส ่สูงขึ้นตามอายุ 

การแปรงฟัน ถูฟัน และให้ของขบเคี้ยวเป็นสิ่งที่ช่วยชะลอการเกิดหินปูน แม้หมาจะแก่ชราก็อย่าละเลยครับ สิ่งที่สำคัญอีกอย่างคือ ถ้าหมาชราไม่กินอาหาร ลองอ้าปากเขาดูท่านอาจพบสาเหตุได้ง่ายๆ

หูและตา หูฟั่นเฟือน ตาฝ้าฟาง ในคนชราอย่างไร หมาชราก็อย่างนั้น เกิดขึ้นได้เหมือนๆ กัน ฉะนั้นการได้ยินของหมาชราย่อมลดลงจนถึงกับไม่ได้ยิน จากหูตึงจนหูหนวก ตาที่เคยใสก็เริ่มฝ้าด้วยต้อกระจก หรือต้อหินทำให้เดินชนโน่นชนนี่ 

การดูแลจึงมีความจำเป็นสูงเสียยิ่งกว่ารักษา เช่นเลี้ยงเขาไว้ในห้องหับที่ปราศจากข้าวของเกะกะอันอาจเป็นอันตราย ไม่ปล่อยเดินนอกบ้านโดยลำพังเพราะอาจโดนรถชน แม้ว่าบางครั้งนอนใต้ท้องรถในบ้านตัวเองยังถูกรถทับเนื่องจากไม่ได้ยินเสียงรถก็มี

กระดูกและข้อ ข้อเสื่อม ข้ออักเสบ กระดูกพรุน ฯลฯ มักเกิดกับหมาชราที่อ้วน น้ำหนักมาก และหมาพันธุ์ขนาดใหญ่ทั้งหลาย ตลอดจนหมาลำตัวยาวเช่นดัชชุน 

ลักษณะอาการที่พบ คือ ทำหลังโก่ง ลุกนั่งลำบาก นอนแล้วลุกยาก งอข้อต่างๆ แล้วเจ็บ มีการบวมร้อนอักเสบตามข้อ ฯลฯ ดังนั้นควรปรึกษาสัตวแพทย์เพื่อการรักษาต่อไป การปฏิบัติง่ายๆ ที่ทำได้คือ อย่าให้เขาเดินบนพื้นลื่นๆ เช่น หินขัด ตลอดจนการกระโดดโลดเต้น อีกทั้งการขึ้นลงบันไดจะทำให้ข้อต้องรับแรงกดมากจึงปวด

เอาละครับดูแลแค่ 4 ระบบใหญ่ๆ นี้คงพอประทังชีวิตหมาชราของท่านให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในบั้นปลายของชีวิต

ผศ.น.สพ.ปานเทพ รัตนากร

http://tvma.tripod.com